Pre-exposure Prophylaxis, czyli PrEP, to profilaktyka przedekspozycyjna zmniejszająca ryzyko zakażenia HIV. Opiera się ona na przyjmowaniu leków antyretrowirusowych, w postaci jednej tabletki, raz dziennie. Ich regularne zażywanie, zgodnie z wytycznymi, pozwala w znacznym stopniu zabezpieczyć się przed zakażeniem wirusem HIV. Co istotne, PrEP powinien być stosowany zarówno przed sytuacją, kiedy grozi nam zarażenie, jak i przez pewien czas po niej. Co jeszcze warto wiedzieć na ten temat?
Najważniejsze informacje na temat PrEP
Epidemia HIV nieustannie się rozszerza, a narażeni na zakażenie są szczególnie mężczyźni mający kontakty seksualne z innymi mężczyznami, oraz osoby często zmieniające partnerów lub partnerki seksualne. Profilaktyka przedekspozycyjna cieszy się obecnie sporą popularnością nie tylko w naszym kraju, ale również na świecie, ze względu na jej skuteczność oraz bezpieczeństwo.
Zasada działania PrEP znacznie różni się od szczepionki. Leki stosowane w profilaktyce PrEP działają w momencie ich przyjmowania. Co za tym idzie, gdy zaprzestaniemy je zażywać, nie mamy już ochrony przed zakażeniem. Zadaniem szczepienia jest zaś nauczenie układu odpornościowego, w jaki sposób ma zabezpieczać przed zakażeniem w okresie długofalowym. Zespół naszego ośrodka zaangażowany jest w projekty badawcze nad szczepieniem HIV. Trwają prace nad stworzeniem preparatu skutecznego w ochronie przeciw temu zakażeniu, trudno jeszcze jednak mówić nawet o przybliżonym terminie wprowadzenia takiego szczepienia do sprzedaży.
Zadaniem przyjmowanych PrEPu jest blokowanie poszczególnych etapów w trakcie kopiowania się wirusa, dzięki czemu zakażenie jest znacznie utrudnione lub wręcz uniemożliwione. Na ostateczne efekty wpływa jednak regularność przyjmowania tabletek. Jeśli nie będziemy trzymać się zasad dawkowania, omijając część dawek, stężenie leku w organizmie może być zbyt małe, by uchronić przed zakażeniem HIV.
PrEP jest zalecany głównie osobom, u których istnieje ryzyko zakażenia, np. ze względu na niestosowanie prezerwatyw lub stosowanie chemsexu. Jest także polecany osobom współżyjącym z partnerem lub partnerką, co do których nie ma się pewności czy są nosicielami wirusa. Tabletki są ponadto rekomendowane parom, które starają się o dziecko, a jedna ze stron jest zakażona HIV.
Co jeszcze warto wiedzieć na temat profilaktyki przedekspozycyjnej?
Trzeba zaznaczyć, iż PrEP nie gwarantuje 100% skuteczności, jednak w ogromnym stopniu zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa drogą płciową. Jeśli chodzi o poziom bezpieczeństwa, również jest on wysoki, a działania niepożądane zdarzają się niezwykle rzadko. Ryzyko ich występowania warto omówić z lekarzem specjalistą przed rozpoczęciem stosowania PrEP.
Osoby, które są zainteresowane profilaktyką przedekspozycyjną mogą umówić się na spotkanie w jednym ze specjalistycznych Punktów PrEP. Jednocześnie należy wspomnieć, iż pacjenci mogą liczyć na pełną dyskrecję. Lekarze specjaliści pracujący w Punktach PrEP dysponują bogatą wiedzą i doświadczeniem w poradnictwie, zarówno przed, jak i poekspozycyjnym.
W trakcie wstępnej wizyty kwalifikującej to PrEP przeprowadza się ogólne badania, w tym na obecność wirusa HIV oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową. Oceniana jest ponadto wydolność nerek i wątroby. Jeśli lekarz stwierdzi, że przyjmowanie leków jest bezpiecznym rozwiązaniem w danym przypadku, pacjent otrzyma receptę na tabletki. W trakcie stosowania profilaktyki konieczne są regularne kontrole lekarskie i badania, a także poradnictwo dotyczące zasad bezpiecznego współżycia. Cena jednego opakowania PrEP w Polsce waha się w zakresie od 100 do 150 zł i jest najniższą ceną w Unii Europejskiej.