Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) to jedno z najczęstszych zakażeń przenoszonych drogą płciową na świecie. Choć wielu ludzi przechodzi je bezobjawowo, w niektórych przypadkach wirus prowadzi do rozwoju poważnych chorób, w tym nowotworów. Jeśli pojawiają się jakiekolwiek objawy zakażenia, pierwszym specjalistą, do którego warto się zgłosić, jest wenerolog. Szczepienia przeciwko HPV uznaje się dziś za jeden z najważniejszych elementów profilaktyki onkologicznej. W powszechnej opinii uważa się, że dotyczą one głównie nastolatków, jednak coraz częściej mówi się o potrzebie szczepień także wśród dorosłych. Czy to rzeczywiście ma sens? I jakie zagrożenia niesie HPV?
Czym grozi zakażenie HPV?
HPV to grupa ponad 150 typów wirusów, które różnią się między sobą zdolnością wywoływania zmian chorobowych. Niektóre z nich odpowiadają za rozwój łagodnych zmian skórnych, takich jak brodawki czy kłykciny kończyste. Inne, zwane typami wysokoonkogennymi, mogą prowadzić do rozwoju nowotworów. Największe zagrożenie stanowią typy 16 i 18, które są odpowiedzialne za większość przypadków raka szyjki macicy. Wirus ten jest również związany z rakiem odbytu, prącia, pochwy, sromu, a także jamy ustnej i gardła.
Zakażenie zwykle przebiega bezobjawowo i może pozostać utajone przez długi czas. Jednak u części osób dochodzi do powstawania zmian przednowotworowych. W przypadku kobiet nieleczone zmiany mogą rozwinąć się w raka szyjki macicy nawet w ciągu kilku lat. Regularne wizyty u wenerologa, ginekologa i proktologa oraz badania cytologiczne zwiększają szanse na wczesne wykrycie zagrożenia i skuteczne leczenie.
Dlaczego szczepienie jest skuteczną ochroną?
Szczepienia przeciwko HPV to jedyna forma profilaktyki, która pozwala zapobiegać infekcji przed jej wystąpieniem. Obecnie dostępne są szczepionki 2-, 4- i 9-walentne, które chronią przed najbardziej onkogennymi typami wirusa oraz przed tymi odpowiedzialnymi za brodawki płciowe. Szczepionki te nie zawierają całych wirusów i są bezpieczne – nie mogą wywołać zakażenia. Wywołują natomiast odporność, zabezpieczając przed tym powszechnym zakażeniem.
Skuteczność szczepień jest największa, gdy są podawane przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Dlatego rekomenduje się je dziewczynkom i chłopcom w wieku 11–13 lat. Jednak również osoby dorosłe mogą odnieść korzyść z takiej ochrony. W przypadku osób, które już rozpoczęły współżycie, szczepienie może zapobiec przyszłym infekcjom innymi typami wirusa. Warto pamiętać, że można zakazić się HPV więcej niż raz.
Czy dorośli powinni się szczepić?
Tak, choć szczepienie po 26. roku życia nie jest zalecane rutynowo, nie oznacza to, że nie przynosi żadnych korzyści. Eksperci wskazują, że osoby między 27. a 45. rokiem życia powinny rozważyć szczepienie po konsultacji z lekarzem. Decyzja musi uwzględniać styl życia, historię seksualną oraz ryzyko zakażeń HPV.
Szczepienie nie leczy istniejących infekcji ani nie cofa już powstałych zmian, ale może chronić przed kolejnymi zakażeniami. Jest to szczególnie istotne dla kobiet, które mają już za sobą leczenie stanów przedrakowych szyjki macicy, ponieważ u takich pacjentek szczepienie może zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby. W praktyce coraz więcej dorosłych zgłasza się na szczepienie po konsultacji z lekarzem rodzinnym lub wenerologiem. Szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego to skuteczna metoda profilaktyki nowotworów oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową.