Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to poważne schorzenie wirusowe, przenoszone przez kleszcze. Choroba ta stanowi zagrożenie zdrowotne w wielu krajach, szczególnie w Europie Środkowej i Wschodniej oraz w Azji. W artykule zostaną omówione objawy, leczenie oraz profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu, aby pomóc w jego rozpoznawaniu i zapobieganiu.
Objawy kleszczowego zapalenia mózgu
Objawy KZM mogą być zróżnicowane. Wirus atakuje układ nerwowy, powodując stan zapalny opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i rdzenia kręgowego. Choroba ma charakterystyczny dwufazowy przebieg. Pierwszy okres choroby to objawy ogólne np. gorączka, osłabienie, bóle głowy, nudności, bóle gardła mięśni i stawów oraz uczucie zmęczenia, które mogą wystąpić już po kilku dniach, ale też dopiero po kilku tygodniach od ukąszenia przez kleszcza. Po ustąpieniu objawów ogólnych infekcji po 2-3 tygodniach występuje druga faza choroby pod postacią różnorodnych objawów neurologicznych: bóle głowy, wymioty, senność, zaburzenia równowagi, problemy z mówieniem, drżenie kończyn, a nawet porażenia. W cięższych przypadkach choroba może być śmiertelna lub prowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Leczenie KZM
Leczenie kleszczowego zapalenia mózgu opiera się głównie na łagodzeniu objawów, gdyż nie ma swoistego leczenia przyczynowego. Przy łagodnych objawach stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, natomiast w cięższych przypadkach może dojść do hospitalizacji i leczenia objawowego mającego na celu wsparcie funkcji życiowych. Jeśli wystąpią powikłania neurologiczne, konieczne może się okazać zastosowanie intensywnej terapii, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom układu nerwowego. KZM często jest porównywane z inną chorobą przenoszoną przez kleszcze – boreliozą, która stanowi odrębną jednostkę chorobową i podlega innej diagnostyce i leczeniu.
Skuteczne środki profilaktyczne
Profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu jest niezwykle ważna w celu uniknięcia zakażenia wirusem. Podstawowym środkiem profilaktycznym jest unikanie miejsc, gdzie występują kleszcze tj. lasy, łąki czy zarośla oraz stosowanie odpowiednich środków ochrony np. ubrania z długimi rękawami i nogawkami, a także używanie repelentów na bazie DEET czy ikarydyny.
Najskuteczniejszym elementem profilaktyki jest szczepienie przeciw KZM. Szczepionka dostępna jest dla osób powyżej 1. roku życia i składa się z trzech dawek szczepienia podstawowego oraz dawek przypominających co 3-5 lat. Szczepienie przeciw KZM jest szczególnie zalecane osobom, które narażone są na kontakt z kleszczami np. ze względu na miejsce zamieszkania, pracę czy uprawianie różnych form sportu lub turystyki.
Diagnostyka KZM odbywa się w poradni chorób zakaźnych. W przypadku podejrzenia schorzenia należy jak najszybciej udać się do specjalisty. Warto jednak pamiętać, że proste szczepienie pozwala uniknąć tego niebezpiecznego schorzenia.